Als bijna ex-perfectionist kan ik echt zeggen: Perfectionisme helpt je niet! Aanvankelijk dacht ik altijd dat het tot mijn sterke karaktereigenschappen hoorden. Ik zag het als een competentie. Ik was immers een harde werker, die door ging tot alles er perfect uitzag of tot in de puntjes geregeld was.
Maar zoals Salvador Dalí zo mooi zegt:
“Have no fear of perfection, you’ll never reach it”
Tijdens het organiseren van evenementen (voor mijn werk bij het UWV) besteedde ik veel tijd aan de aankleding. En uiteindelijk moesten er toch ideeën geskipt worden, gewoonweg omdat daar geen tijd meer voor was. Zonde van al je tijd en energie, toch?!
Wat is perfectionisme?
Wat is perfectionisme eigenlijk? Er zijn verschillende definities te vinden. Het komt er op neer dat je hoge eisen stelt. Vooral aan jezelf, maar soms ook aan je omgeving. Evelien Bijl, perfectionisme coach omschrijft het heel treffend:
“Perfectionisme is problematisch gedrag dat je vertoont vanuit de angst om niet goed genoeg te zijn.”
Dit is precies waar het bij mij om draaide. ‘Als ik alles maar perfect doe, dan vinden ze me wel leuk.’
Wat zijn de oorzaken van perfectionisme?
Een deel van de oorzaken is aangeboren. Het hoort bij je karakter. Je bent gedisciplineerd, nauwkeurig, gedreven, hebt een hoge moraal en een groot verantwoordelijkheid gevoel. Allemaal niets mis mee. Het wordt pas vervelend wanneer je doorslaat in dit alles. Wanneer je het niet meer voor jezelf doet, maar om een ander te pleasen.
En daar zat bij mij het pijnpunt. In mijn puberteit heb ik besloten: als ik nou alles perfect doe dan vinden ze me wel leuk. Dit komt voort uit een verleden waarin ik vaak gekleineerd ben. Al voor ik naar de kleuterschool ging werd ik door de kinderen uit de buurt buitengesloten, geschopt, geslagen, gebeten, bespuugd en aan mijn haren getrokken. Zoiets vormt je perceptie.
Perfectionisme als sociale erkenning
Voor mij was perfect zijn de weg naar sociale erkenning. Ik was continu bezig met anderen pleasen, zodat ze mij maar leuk vonden. Mensen raken daar aan gewend. En als je dan wel een keer voor jezelf kiest, dan kan er zomaar een conflict ontstaan. En dan was ik helemaal van slag. Wilde er alles aan doen om de beeldvorming van de ander over mij te veranderen.
Ik maakte me dus continu druk over wat anderen van mij vonden. Of ik het allemaal wel goed deed. Wat een energie kost dat zeg. Het is niet gek dat ik in mijn pubertijd dagelijks hoofdpijn en keer op keer migraine aanvallen had. Iets wat het ‘perfect willen zijn’ enorm belemmerde. Vanwege het vele ziek zijn bleef ik in de derde klas van de MAVO zitten. Dat was iets wat mij toch niet zou gebeuren? Ik belandde in een nieuwe klas waar veel geoordeeld werd over mijn ziek zijn. Hierdoor voelde ik me nog ellendiger.
Door schade en schande wijzer
Uiteindelijk heeft het streven naar perfectie mij zo gesloopt dat ik in de vierde klas van de MAVO stopte met school. Ik wilde wel opgenomen worden in een rusthuis. Zo kapot was ik. Nul energie, iedere dag hoofdpijn, hyperventilatie en de ene migraine aanval na de andere. Ik was de controle over mijn lijf totaal kwijt. Mijn leven was alles behalve perfect. Ik kon dat niet handelen en gaf alles op. Mijn school, mijn sociale leven. Voor mijn zestiende verjaardag vroeg ik een nachthemd, want ik lag toch alleen maar in bed.
Door therapie, maar vooral door een hele lieve moeder en vader kreeg ik stapje voor stapje de controle over mijn lijf weer terug. Ik kreeg weer nieuwe energie. En ik maakte plannen om mijn MAVO af te maken op het volwassenen onderwijs. Dat was een goeie zet. Geen mensen die oordelen. Ik voelde me daar op mijn gemak en met weinig moeite en goeie cijfers haalde ik eindelijk mijn diploma.
Loslaten van perfectionisme is niet zo gemakkelijk
Je zou denken dat ik geleerd had van deze situatie. Het punt is, wat ik nu weet, wist ik toen niet. Ik was gewoon een onzekere puber met een minderwaardigheidscomplex. Ook de therapeuten hebben dit nooit zo gezien. Ik ben er zelf achter gekomen. Door het schrijven van een paper tijdens mijn HBO studie. Want ook toen liep ik er steeds tegenaan dat ik op zoek was naar erkenning.
Maar weten is nog niet doen. Loslaten van perfectionisme is echt niet zo gemakkelijk. Het is gedrag wat je al jaren doet en je soms ook dient. Wanneer je door je perfectionisme allemaal goeie cijfers haalt bijvoorbeeld. Toen ik begon met mijn HBO studie excuseerde ik mijzelf: “Ik probeer het gewoon. Als het niet lukt, dan heb ik het in ieder geval geprobeerd”. Mijn HBO studie was een van de de beste keuzes uit mijn leven.
Perfect in negeren van pijn
Tijdens die studie ben ik mentaal enorm gegroeid en heb ik geleerd waar mijn perfectionisme vandaan kwam. Maar zoals ik al zei, diende het perfectionisme me ergens ook. Het diende me ook in het omgaan met chronische pijn. Na de hoofdpijn en migraine kreeg ik op mijn achttiende jaar Reuma, ziekte van Bechterew. Vanaf toen is er geen dag meer geweest zonder pijn.
Als perfectionist ben je gedisciplineerd en dat komt goed van pas wanneer je pijn hebt, maar het niet wil hebben. Ik ben echt expert geworden in het negeren van pijn. En dit is heel lang mijn overlevingsstrategie geweest. Het heeft me ver gebracht. Een goeie baan met veel ontwikkelingsmogelijkheden. Maar mijn lijf ging steeds vaker protesteren. Tot het moment dat ik te horen kreeg dat ik niet meer mocht werken van de UWV arts.
Stap voor stap naar f*ck perfectie
Stap voor stap ben ik nu zover dat ik kan zeggen ‘f*ck perfectie’. Een psycholoog van het revalidatieprogramma in het ziekenhuis heeft mij heel veel helpende inzichten gegeven. Ik kan steeds meer loslaten wat anderen van mij vinden. Nog steeds wil ik het graag goed doen, anderen niet kwetsen. Maar dat hoeft niet door perfect te zijn en te pleasen. Dat kan juist door duidelijke grenzen aan te geven.
Toch is het een hardnekkige gewoonte die niet zomaar weg is. Dat werd maar weer al te duidelijk tijdens het Fit4 life programma. Ik begon goed en zag mijzelf al over een jaar als de perfecte fitgirl. Echter tot nu toe vallen de resultaten tegen omdat mijn lijf het perfecte fitgirl regime helemaal niet aan kan. Die heeft het veel te druk met dealen met de dagelijkse pijn. Ik had dus weer onhaalbare doelen gesteld voor mijzelf.
Lief zijn voor jezelf
Belangrijk is dat je lief bent voor jezelf. Wat heb ik aan al die ontevredenheid over mijn lichaam. Het kost alleen maar heel veel energie. Energie die al zo schaars is. Dit lijf heeft mij moeder gemaakt van een geweldige, lieve zoon. Daar ben ik enorm dankbaar voor.
Ja, die rug is dik en die vetrol op mijn buik zit er. Dus plaats ik boven dit blog artikel een foto met vetrol en dikke rug. Deze keer zonder hem te bij te snijden voor een slanker effect. Ik ben zo als ik ben en dat is goed! En als ik slanker word door goed voor mijzelf te zorgen dan is dat prachtig, vooral voor mijn gezondheid! (Ik ga deze zinnen heel vaak nalezen☺️)
Blijven ontwikkelen
Zo zie je, perfectionisme blijft op de loer liggen. Dus ik blijf me ontwikkelen. Daarom was ik heel blij met de nieuwe training in het memberhsip van Structuurjunkie over plannen zonder perfectionisme. Want ik merkte dat ik bij het plannen ook wel neigde naar perfectie. Wanneer mijn planning in de soep liep liet ik mijn planning vaak gewoon de rest van de week dicht.
De training wordt gegeven door perfectionisme coach Evelien Bijl. Zij is expert in perfectionisme. Een van de belangrijkste eye openers was:
“Plannen is niet een doel op zich. Plannen helpt je om je leven gemakkelijker te maken.“
Perfect plannen maakt je leven helemaal niet gemakkelijker. Het kost alleen maar veel energie. Energie die met chronische pijn al best beperkt is. Dus perfectionisme helpt je niet. Echt niet!
Ik heb een samenwerking met Structuurjunkie. Met de kortingscode SJ-heynewday krijg je maar liefst 20% korting op alle Structuurjunkie trainingen en planproducten, wanneer je koop via mijn links!!! Ik krijg dan een kleine vergoeding voor jouw aankoop 🙏🏻
De workshop ‘plannen zonder perfectionisme’ is een onderdeel van het Structuurjunkie membership. Voor maar 5 euro kun je 2 weken snuffelen in alle workshops in dit membership. Interesse? Klik op deze link: Structuurjunkie membership.